Bir dakikada evleniyor 12 yılda boşanıyoruz

Dünyaca ünlü  “Susam Sokağı” dizisinin de danışmanı olan Pedro-Carroll’un kitabı, anne babaların anlaşmazlıklarını kontrol altına almalarının ve çocuklarını boşanmanın getirdiği olumsuzlardan uzak tutmanın yollarını anlatıyor.

“Her yaştaki çocuk, ayrılığın ilk başlarında “Bana ne olacak?” diye endişelenir. Küçük çocuklar kendilerine kimin bakacağı konusunda kaygılanırlar, daha büyük çocuklar ise boşanmadan nasıl etkileneceklerini düşünerek endişelenirler” diyen Carroll’un kitabında Türkiye’deki uygulamayı Avukat Feza Yalçın anlattı.

TÜRKİYE’DE BOŞANMA

Yalçın, Türkiye’de boşanma sürecini şöyle anlattı:

“Mahkemeler anlaşmalı boşanmalar için kısa bir gün verirler ve tarafların kararlaştırdıkları metin, şekli unsurları taşıyor ise, hakim onaylar. Hakimler çocuklarla dahi görüşmeden, bu hususta bilirkişi raporu, uzman görüşü dahi almadan, 20 dakika içinde boşanma kararı verir. Uygulama bu şekildedir.

Hakim tarafından şeklen aranan hususlar, velayeti alan ebeveynin belirlenmesi, görüşme hakkı talep eden ebeveynde 15 günde bir çocuğun kalıyor olması, tatil günleri ve yaz tatilinde de belli günleri geçiriyor olması, bir nafaka ödenecekse bu rakamın belirlenmiş olmasıdır. Bunun dışında hiçbir inceleme yapılmaz. Çocuk görüşü alınmaz. 

Anlaşma çocuğun durumu için tamamen zararlı sonuç doğuracak olsa bile hiçbir denetimden geçmez.

Halbuki kanunlar incelendiğinde, çocuklarla ilgili bütün hükümler kamu düzeni ile ilgilidir. Uluslararası sözleşmelere, mesela Çocuk haklarının Kullanılmasına Dair Avrupa Sözleşmesi’nin hükümleri gereği mutlaka çocuğu dinlemek ve sorunlarına çözüm bulmak yükümlülüğü getirilmiştir.”

ÇOCUKLARIN VELAYETİ NASIL BELİRLENİYOR

Yalçın, çocukların velayetinin belirlenmesi sürecini şöyle anlattı:

“Medeni Kanun 182.maddesi velayet, çocuklar bakımından ana ve babanın hakları hâkimlerin takdir yetkilerini düzenlemiştir.

Mahkeme boşanma veya ayrılığa karar verirken, olanak bulundukça ana ve babayı dinledikten ve çocuk vesayet altında ise vasinin ve vesayet makamının düşüncesini aldıktan sonra, ana ve babanın haklarını ve çocuk ile olan kişisel ilişkilerini düzenler.

Velayetin kullanılması kendisine verilmeyen eşin çocuk ile kişisel ilişkisinin düzenlenmesinde, çocuğun özellikle sağlık, eğitim ve ahlak bakımından yararları esas tutulur. Bu eş, çocuğun bakım ve eğitim giderlerine gücü oranında katılmak zorundadır.

Devletin evlilik ve aile kurumuna müdahalesi daha çok evlilik birliğin kurulması ve sona erme aşamasında söz konusudur. Evlilik sürdüğü ve boşanmanın başladığı süreçlerde kamu müdahalesi eşlerden birinin talebi üzerine gerçekleşebilmektedir. Müdahalenin eşlerden birini talebine bırakılmış olması, çocukların durumunun da etkiler. Ancak yasalar uygulamadaki bu durumun aksi yöndedir ve çocukların korunması hususunda hükümler yukarıda da bahsedildiği gibi kamu düzeni kabul edilmekte ve kamu müdahale edebilmektedir.”

12 YILI BULUYOR

Çekişmeli boşanmalarda mahkemenin takdir yetkisinin kullanıldığını söyleyen Yalçın, nafaka sürecinde yaşanan zorlukları şu şekilde anlattı: 

“Ancak uygulamada özellikle nafakaya hükmedilmesi gecikmekte, dava açılır açılmaz bağlanamamaktadır. Nafaka bağlanması kararlarının icraya konulması ve icra yoluyla tahsilinde sorunlar yaşanmaktadır. Yine ülkemizde maaşların gerçek rakamdan daha düşük gösterilmesi nafaka miktarının düşük belirlenmene neden olmakta, çocuğun ve velayeti üstlenen ebeveynin geçinmesine katkı sağlamayacak düzeylerde kalmaktadır. Ülkemizde işsizlik nedeniyle maaş alınamaması durumunda nafaka talep eden eşe nafaka bağlanamamaktadır.

Çekişmeli yargıda bazı illerde mesela İstanbul gibi büyük bir şehirde boşanma davalarının en çok görüldüğü mahkemelerde yılda sadece 4 duruşma günü verilmesi, davaların yerel mahkemede, iki üç yıl sürmesi, Yargıtay ve karar düzeltme aşamalarını geçerek kesinleşmesinin de bir iki yıl sürmesi nedeniyle beş yılı bulmaktadır. Dava süresi boyunca çiftler haklarını mahkemede alabilmek için tüm enerjileri ile çatışmaktadırlar. Bu çatışma süreci de çocuklar için yıpratıcı olur.

Çekişmeli yargıda mal tasfiyesi davası ve davadan kaynaklanan alacakların tahsili durumlarında çocukları yaklaşık on iki yıl süren ebeveyn savaşının ortasında kalmaktadır.

Çekişmeli boşanma davaları yaklaşık beş yılda kesinleşir.

Eşlerin ortak mallarını paylaşmak üzere açtıkları dava da boşanma davasının kesinleşmesinden sonra başlar ve kesinleşip bitmesi beş yılı bulur. Bu durum da ebeveynler ve çocuklar için ayrı bir çatışma süreci yaşanması demektir. Davalar bittiğinde alacakların icra yoluyla tahsilinin de çekişmeyle olacağından hem mal tasfiyesi davasında hem de icrada da yüksek paralar harcanarak, tahsilinin de iki yıl kadar süre geçeceği düşünüldüğünde, çocuklar 12 yıllık bir çatışmanın içinde bırakılmış demektir.”

Odatv.com