Diploma Kiralamak Uygun Değil

Konya’da yapılan İslâm Ticaret Hukuku Kongresi’nin sonuç bildirgesinde, diploma kiralama, taşıyıcı anne kiralama, araştırma ve tez yazımı için şahısların kiralanması, haram işlerin yapılması ve insan kaçakçılığı için yapılan kiralamaların uygun olmadığı belirtildi.

Konya Ticaret Odası (KTO) Karatay Üniversitesi ve Necmettin Erbakan Üniversitesi işbirliğiyle yurt içi ve yurt dışından âlim, bilim adamı, akademisyen ve konusunda uzman kişilerin katılımıyla 15-18 Ekim 2015 tarihleri arasında yapılan II. Uluslararası İslam Ticaret Hukuku Kongresinin sonuç bildirgesi açıklandı.

KTO VIP salonundaki basın toplantısında konuşan kongre genel sekreteri Prof. Dr. Mehmet Bayyiğit, kongrenin en önemli amacının iş dünyasının acil olarak üzerinde durduğu sorunlarına İslam hukuku çerçevesinde çözümler üretmek olduğunu söyledi. İslam ülkeleri arasında bu konuda işbirliğinin gerçekleşmiş olmasını çok önemli bir kazanım olarak ifade eden Prof. Dr. Mehmet Bayyiğit, “Ümmetin ortak problemlerine ortak çözüm üretme anlayışının yaygınlaşması açısından da çok önemli bir kazanım yakaladığımızı düşünüyorum. ABD’deki fıkıh konseyinden Katar’daki İslam Alimleri Birliğine kadar, Suudi Arabistan’dan Ürdün ve Malezya’ya kadar birçok ülkeden İslam bilim insanları bir araya gelerek işbirliği yapmış olmaları çok önemli. Bundan sonraki kongrelerde iş birliği artarak devam edecek. Konya merkezli kongrenin bundan sonrada kurumsallaşarak geleneksel hale gelmesi için çok önemli bir adımdır” dedi.

HARAM FAALİYETTE BULUNAN İŞ YERLERİNE HİZMET SUNUMU

Kongrenin bilim kurulu üyesi Prof.Dr. Ahmet Yaman ise sonuç bildirgesinden önemli başlıkları aktardı.

Haram faaliyetlerde bulunan iş yerlerine dışarıdan bir ürün satımı ya da hizmet sunumu meselesinin çok sorulduğunu anlatan Prof. Dr. Yaman, şunları söyledi:

“Eğer sizin sunduğunuz hizmet veya mal, haram işle iştigal eden işletmenin üretim zincirinin bir halkasını teşkil etmiyorsa, bu hizmet sizin sunduğunuz ya da sattığınız ürünün satımı ve sunumu üzerinden olmuyorsa bir sakınca olmadığı belirtilmiştir. Bir örnekle daha somut olarak ifade edebilirim; mesela bir bankaya telekomünikasyon hizmeti sunmak meşrudur fakat pornografik yayın yapan ya da şans oyunları üzerine çalışan bir firmaya aynı hizmeti sunmak ise bunun bir parçası olacağından caiz değildir.”

GÜNCEL KİRALAMA MUAMELELERİ

Bildirgede güncel kiralama ile ilgili görüş birliğine varılan konulara da açıklık getirildi. Ticari isim ve şirket isminin kiralanması, uçak kiralanması, iş alet ve edevatının kiralanması, banka kasası kiralanması, kanunen gerekli şartların deruhte edilmesi şartıyla devre mülk kiralanması caiz kira sözleşmeleri olarak görüldü.

Diploma kiralama, taşıyıcı anne kiralama, diğer şahsı kendi adına ilmî araştırma ve tez yazımı için kiralama, İslam’ın haram kıldığı fiillerin icra edilmesi hususunda yapılan kiralama, insan kaçakçılığını kolaylaştırmak için yapılan kiralamaların uygun olmadığı kaydedildi.

AĞ PAZARLAMASI (NETWORKMARKETİNG) SİSTEMİ

Ağ pazarlaması, muayyen bir malın, insanları pazarlamaya çekmek için vesile kılınması ve katılımcıya, üye yaptığı her bir şahıs mukabilinde belli bir ücret alma hakkı kazandıran sistem olduğu vurgulandı.

Tabakalar halinde çalışan sistem herhangi bir çaba sarf etmeden pazarlamacı üyeye menfaat getirme esasına dayanmakta olduğu, sistemi cazip kılanın, ürün satmaktan çok getirilen üyelerden elde edilecek primler olduğu ifade edildi. Heyetin, tasvir edildiği şekliyle ağ pazarlama organizasyonunun barındırdığı garar unsuru ve diğer sakıncalar sebebiyle caiz olmadığı görüşünde bulunduğu, şartların oluşması halinde ise ağ pazarlamasının uygun olacağı hususunda ittifak edildiği duyurularak şartlar şöyle sıralandı:

"1-Sistemin, sisteme yeni kişiler kazandırmaktan ziyade mal veya hizmetlerin tüketicilere satışını esas alması gerekir.

2-Ağ pazarlama sistemi ile çalışan firmanın iştigal konusu olan mal ve hizmetler fıkhın genel prensiplerine uygun olmalı,fıkhen mal olarak kabul edilmeyen içki, domuz gibi ürünler ile diğer yasaklanmış mal ve hizmetler olmamalıdır.

3-Sisteme dâhil olurken herhangi bir isim altında katılımcıdan bir ücret talep edilmemelidir.

4-Sisteme dâhil olan katılımcının üye yaptığı yeni katılımcı sebebiyle bir ücret alması uygundur. Ancak getirilen üyenin daha sonradan yaptığı satışlardan ve onun da getirdiği üyelerden ve onların yaptığı satışlardan prim almak ise uygun değildir.

5-Üyenin firmadan mal alabilmesi için üye bulma zorunluluğu olmamalıdır.

6-Üye istediği zaman sistemden herhangi bir ücret ödemeden ayrılabilmelidir."