Eskil Tarihi

Eskil Tarihi

İstanbul’da Başvekalet Arşivi’nde bulunan 32 numaralı İl yazıcı defterinde genişçe yer almakta olup, Selçuklular zamanında Eskil’in Karaman Vilayetine bağlı Esb-Keşan kazası olarak merkezlik yaptığı yazılı olmakla beraber aşağıya aktarıyoruz
Anadolu’da Anadolu Selçuklu hakimiyeti ile birlikte Sultan II. Kılıçarslan tarafından, Eskil ve çevresine bölgenin Türkleştirilmesi için Türk boyları yerleştirilmiş ve bölge Türkleştirilmiştir, Tarihi kaynaklarda buralara yerleştirilen, Türk boylarından bazıları şunlardır, Şeylillah, Hacı Hamza, Korunca, Ballı, Atacık, Sündüklü, Doğdu, Üveysfakılı, Bulargı, Yerikli, İlmin, Kafır, İshaklı, Alihallaç, Köseyusuflar, Zeyne, Koyuncaemir, Sarıkızlar, Karlı, Karadeveli, Hoşkadem, ve Hacasanlu,(Horasanlı).
Eskilin tarihi. İbrahim Hakkı Konyalının eserinde güzel işlenmiş, o günkü imkanlara göre iyi bir çalışma yapılmış, burada geçen bazı yer isimleri vb. durumları olduğu gibi korunmuş ve eskil’in geçmişini daha iyi kavraya bilmemiz için olduğu gibi aşağıya yazılmıştır.
İşte o bilgileri aynen aktarıyoruz.
Eskil kaynaklardan daha ziyade, Eskil bu gün olarak geçen bu kasaba Aksaray’ın Sultanhanı bucağının 2. Kasabasıdır, 4019 erkek 4207 kadın toplam 8226 nüfusu olan bir kasabadır, Sultanhanı bucağının Böğet(Büyet). Eşmekaya, Güneşli (Eski adı Ahratca) ve Yeşiltömek adlı 4 köyü vardır,Bunların nüfus sayıları sıra ile şöyledir, 408-1654-1293-537 eskil’in nüfusu bağlı bulunduğu bucağın iki misli nüfusu vardı, Eskil’in geleceği çok parlaktır, Bucak olmaya namzettir, sokakları 20’nci asır imar prensiplerine göre muntazam açılmıştır, burayı işgal edenler katıksız Türk’ler, eskiden bir ara Esbkeşan kazasına merkezlik yapmıştır, Çiftçiliği ve Koyunculuğu çok ileride, her köylüde Türk dedelerine yakışan öğülecek vasıflar ve hasletler vardır.Kasaba Çok temizdir, Kuzeyden Güneye 70 Batıdan Doğuya 15 Km. kadar geniştir, Tarihin en eski yolları bu topraklardan geçer, Eski.Eskil daha içeride GAVURÖRENİ denilen yerde imiş, Kasabanın yerini rivayete göre Aksaray’ı yapan II. Sultan Kılıçarslan değiştirmiş, buralara Türk boyları yerleştirmiş, bu kasabanın sınırları içersinde HÖYÜKLER, AÇIK HAVA TİYATRO YERLERİ, gayri İslami devirlerin, bu topraklardan gelip geçen adlandıra bildiğimiz ve adlandıramadığımız kavimlerin, devletlerin mimarı yadigarlarının döküntüleri, mezar eşyası vardır, İnsan . İlah ve heykelleri de çıkmaktadır, bu sahaya giren BÖĞET- ORTAKUYU- CUKURYURT- MEZGİTLİ – HACIEYVANLI – MUTLU – ÇULFA – SAĞSAK - KÖŞK - TOSUN-HÜYÜKLÜ – OKLAVA – ALAGÖZ – ERDOĞDU – TOL – BAYRAMDÜĞÜN ve höyükler, eski eserler mimari abide dökümleri ile doludur. GORDİYOM’dan ARHELAİS’ e giden yol da buradan geçer, buralarda bir çok Türk cematleri otururlardı.Çukuryurt Köyünde Kazı çalışmaları başlamış olup, Bizans dönemine ait yer altı fayanları çıkarılmaktadır.bu fayasn kalıntılarından Ortakuyu yaylasının Kale mevkinden başlamak üzer, yaylanın içersinden, Köşk yaylasının batısında eski mezarlık mevkini takiben sırttan D.Mehmet Caymaz yaylası kuyusuna kadar bölümler halinde uzanmaktadır. Tarihi kaynaklarda, XIX. yy.da Aksaray'in barut yapim yeri olduğundan,Eskil’ de de baruthane olduğu söylenmektedir.
Aksaray-Eskil 1530 yılında Belirtilen Tarihte Adı Geçen Aşiret adları ve bugün bulundukları Yerleşim Bölgeleri (Türk Dünyası Tarihi Dergisi, Ağustos 1993) kaynaklarından alınmıştır.
1530 yılında düzenlenen,387 numaralı Muhasebe-i Vilayet-i Karaman defterinde (42,47,67.sayfaları) Prof.Faruk SÜMER’in “Atçekenler” Not; Burada belgelerde Esb-Keşan-Hesp Keşan olarak geçen kelime, ATÇEKENLER olarak alınmış. Belirtilen Tarihte Adı Geçen Aşiret adları ve bugün bulundukları Yerleşim Bölgeleri ;
1- Aişelü Cemaati; Eskil Merkez
2- Alaca Cemaati; Bayram Gazi Mezrası
3- Ali Fakihler Cem; Bayram Gazi Mezrası
4- Ali Hoca Cemaati; Bayram Gazi Mezrası
5- Avcılar Cemaati; Bezirci Mezrası
6- Ayan Hacılu Cemaati; Bayram Gazi Mezrası
7- Aziz Cemaati; Bezirci Mezrası
8- Balcalu Cemaati; Bayram Gazi Mezrası
9- Baran Cemaati; Bayram Gazi Mezrası
10- Bereketlü Cemaati; Gönder Viranı Mezrası
11- Boynu Yumru Cemaati; Kardiğin Mezrası, İlanluca mezrası, Güney mezrası, Halil Seküsü mezrası, Dilmeç, Bağluca, Çavdar ve Boz Sal mezraları
12- Boynu Yumru Kabilesi; Bayram Gazi Mezrası
13- Boz Apa Cemaati; Hamzalar köyü, Bucak kuyu, Eğilmez mezraları, Eskil kaza Merkezi, Gözen köyü
14- Bulduklar Cemaait; Eğilmez m., Gözen, Eskil Kazası
15- Bulduklar Bölüğü; Kabak Köyü, Düzmüş Köyü
16- Büyük Eğilmez Cemiyeti; Eğilmez mez., Eskil Kaza Mrk.
17- Çepni Cemaati; Bucak Kuyu, İtburnu köyü, Hüseyin Bey, Eğrikuyu, Güney Deresi ve Güney mezraları
18- Çepni Pırakende Tarfesi; Burun ağıl, Bucak Kuyu, Kolu Viran, Başviran, Akçaşehir, Alihan Arkı, Bezirci Çiyanini, Kabak mezraları, Karaviran köyü
19- Dağdura Cemaati; Bayram Gazi Mezrası
20- Çomak Cemaati; Eğilmez Mezrası
21- Danişmendlü Cemaati; Bucak Köyü Mezrası
22- Davutlar Cemaati; Eskil Kaza Merkezi
23- Dede Veled-i Firuz Ce.;Firuz, Dalaman, Gerdik Ağıl Mez.
24- Dedelü Cemaati; Eskil Kaza Merkezi
25- Delüler Cemaati; Eskil Kaza Merkezi
26- Dervişan-ı Çinem; Kayacık mezrası
27- Develü Cemaati; Eskil Kaza Merkezi
28- Eğilmez Cemaati; Düzmüş Köyü
29- Eğilmez-i Diger Cema.; Eskil Kaza Merkezi
30- Emek Cemaati; Bayram Gazi Mezrası
31- Esen Beylü Cemaati; Bayram Gazi Mezrası
32- Firuzlu Cemaati; BucakKuyu, Güney Kuyu, Günsu Deresi
33- Hüseyinler Cemaati; Bayram Gazi Mezrası
34- Hüseyin Şeyhli C.; Bucak Kuyu, Güney Deresi, Güney Kuyusu Mezraları
35- İncillü Bölüğü, İzzed-dinlü, Karagözlü, Karamanşah, Kenelü, Keş Cenneti, Kaştimur, Kıran Koştimur, Koncular , Kumlu, Kureyş, Kıran, Kureyş Melikşah, Sakallar, Saru Muradlu, Sinan Bennak, Kızıl Koyunlu, Kürtül, Şamlar,Tanrıvermişler ve Varsak Haşkadem Cemaatleri; Eskil Kaza Merkezi
36- Bayram Gazi Koştimur Cemaati; Eskil Kaza Mrk., Güney Deresi, Güney Kuyusu, Gözen-i Kuyu mezrası, Güney Kuyusu, Gözendiğin, Başgötüren mezraları, Gözin Köyü
37- Koştimur Kabilesi:Eskil Kaza Mrk., Düzmüş Köyü
38- Koyuncular Ceamaati; Bezirci Mezrası, Düzmüş Köyü
39- Köseler Cemaati; Eskil Kaza Mrk., Çeklesun köyü
40- Menteşelü Bölüğü; Düzmüş Köyü, Eskil Kaza Mrk.
41- Murafi Cemaati; Eskil Kaza Mrk., Eğilmez Mezr.
42- Musalar, Yuva Koştimur; Eskil Kaza Mrk., Aziz Mezrası
43- Ozanlar Cemaati;Eskil Kaza Mrk., Elkin Argı, Emir Ali köyleri
44- Ömür Fakihler Cemaati; Emir Ali Köyü.
45- Şırnaklı Cemaati; Başgötüren, Bayramdiğin Cemaatl.
46- Sülemişli Cemaati; Devlet Şah, Diklemi, Karaağıl, Karadiğin, Dereağıl, Danişmendli, Çubukarmud, Babakuyu Mezraları
47- Sülemişli Diger Cem., Eskil Kaza Mrk., Musa Öyüğü m.
48- Türkmanan Cem.; Eskil Kaza Mrk., Düzmüş Cem.
49- Uşaklar Bölüğü; Eskil Kaza Mrk., Düzmüş Mez.
50- Veledlü Cemaati; Eskil Kaza Mrk., Düzmüş Köyü
51- Yakuplar Cemaati; Bayram Gazi Mezrası
52- Esen Beylü Cemaati; Bayram Gazi Mezrası
53- Yaycı, Yumhayr Cem; Eskil Kaza Mrk., Çeklesun Köyü
54- Yusuf Hacılar Cemaati; Çeklesun Köyü (Devam edecek...)