Kredi kartıyla satış yapılması caiz mi?

Ticaret erbabı bir kardeşimiz, işiyle ilgili bir konuyu gündeme getirerek benim görüşümü soruyor. Ona cevap sadedinde diğer ticaret erbabının da faydalanması için bu sayfadan sorunu cevabını vermeye çalışalım. Soru şu;

SORU: Mağazadaki satışlarımızın birçoğu kredi kartı ile gerçekleşiyor. Bankalar da POS cihazının bulunduğu işletmelerden komisyon adı altında ücret alıyorlar. Banka, işletmenin parasını ertesi gün verirse komisyon oranı yükseliyor, vadeye bırakırsa (30-60-90 gün) komisyon oranı düşüyor. Bu çalışma şekli faiz midir? Kısaca, kredi kartı ile yapılan alışverişlerde bankanın yaptığı hizmet karşılığında işyeri sahiplerinden komisyon alması faiz olur mu?

CEVAP: Günümüzde yaşanan pek çok konu gibi, bu konu da geçmişte olmayan, bu sebeple de eski fıkıh kitaplarımızda yeri, cevabı, fetvası bulunmayan meselelerden biridir. Hayat durağan değildir, değişen ve gelişen ticari muamelelere İslami çözüm bulmak da alimlerin, fakihlerin, uzmanların görevidir. Soruya cevap vermeden önce, isterseniz ortak aklı devreye sokarak doğru kanaat oluşturmak ve fetva güvenilirliğini sağlamak için bu konudaki görüşlerden birkaç tanesine bir göz atalım:

DİYANET DİN İŞLERİ YÜKSEK KURULU FETVASI:
“Bir iş veya bir hizmet ya da mal karşılığında alınan bedel helaldir. Bankalar verdikleri kredi kartlarıyla bir hizmet sunmaktadırlar. Dolayısıyla kredi kartı ile yapılan alışverişlerde, bankanın yaptığı hizmet karşılığında anlaşma gereği işyeri sahiplerinden komisyon adı altında almış olduğu ücret, faiz olarak değerlendirilemez.”

PROF. DR. ABDÜLAZİZ BAYINDIR’IN GÖRÜŞÜ:
“Bankalar vermiş oldukları kredi kartları sayesinde üye işyerlerine İmprinter ve POS makineleri kurarak işyerinin bu cihazlardan yaralanmasını sağlar. Kredi kartının kullanımı sayesinde fazla vakit ve emek kaybetmeksizin hesaplar düzenli bir şekilde tutulmakta, alacağın gerek müşteriden gerekse bankadan tahsili sırasında işlemler elektronik ortamda gerçekleştiğinden daha hızlı ve güvenli bir şekilde yapılmaktadır. Banka, hem borçluya kefil olmakta hem de iş yerinin takip edip tahsil etmesi gereken alacağı takip ve tahsil etmektedir. Bu hizmetlere karşı bankanın aldığı para, faiz değil, hizmetin bedelidir, bu da caizdir. Bu bedeli kart sahibinin ödemesi gerekirken çoğu zaman satıcı ödemektedir.”

PROF. DR. ORHAN ÇEKER’İN GÖRÜŞÜ
“12 ay taksit üzerinden kredi kartıyla yapılan bir alış verişte malın bedeli para olarak banka hesabına geçer. Satıcı bu parayı vadesinden önce bankadan çekmek isterse, banka bu paradan masraf adıyla belli bir miktar kesinti yapar, bu kesinti faiz olmaz. Bu durum, alacaklının alacağından vazgeçmesine benzer. Mesela, bir ay sonrası için 1000.TL.alacağı olan bir kişi, daha önce bu parayı tahsil etmek isterse, “ben 10.TL.den vaz geçiyorum, 90.TL.tahsil etmek benim için kafidir” derse bu caizdir, faiz olmaz.”

NURETTİN YILDIZ’IN GÖRÜŞÜ:
“POS cihazının kullanılması için bir sakınca yoktur diyebiliriz. Ancak erken tahsil karşılığı bankanın para kesmesi fıkıh açısından bir sorun oluşturabilir. Bu ayrıntıya dikkat etmek gerekiyor. Eğer banka, sizin cihazdan geçirdiğiniz para miktarında bir azaltma yapmadan onu size veriyorsa caizdir. Yoksa çek kırdırmak gibi bir işlem yapmış oluyorsunuz; caiz olmaz. Gerçi her halükârda bunu caiz görenler vardır. Ertesi gün hesaba yatmaya caiz olarak bakan fıkıhçılarımız bulunmakta ise de, benim şahsi kanaatim bunun caiz olmayacağıdır. Faizin tehlikesine karşı hassas olmak en evla olandır.”

BENİM KANAATİM:
"Söz konusu muamelenin faiz hükümleri kapsamında değerlendirilemeyeceği açıktır. Alacaktan kesilen miktar, bir yönüyle “masraf”, bir yönüyle de “alacaktan feragat etme” sayılır. Kaldı ki, bir hizmetin yürütülmesi için “komisyonculuk” yapmak da fıkhen caizdir. Adı banka da olsa, yapılan bu hizmet ve karşılığında uygulanan kesinti, komisyon bedeli olarak tahsil edilmiş demektir. Ayrıca, insan kendi alacağından kısmen veya tamamen vazgeçebilir. Lehine bir durum varsa bunu isteyerek de yapabilir. Kanaatim budur. Diyanet, Bayındır ve Çeker’in görüşleri isabetlidir düşüncesindeyim. En doğrusunu elbet Allah cc bilir." 
Selam ve saygılarımla. 

haberfark.net