130 bin pancar çiftçisini üzen karar!

SADETTİN İNAN-Milli Gazete

Dünkü Resmi Gazete’de yayımlanan Bakanlar Kurulu kararına göre nişasta bazlı şekerlerin kotası 2015/2016 pazarlama yılı için yüzde 25 artırıldı. 130 bin pancar çiftçisinin aleyhinde olan bu karar, Türkiye’de Cargill’in de başını çektiği sadece 5 firmaya ayrıcalık sağlayacak.

BAKANLAR KURULU, DANIŞTAY’IN KARARINI YİNE YOK SAYDI!

Bakanlar Kurulu, nişasta bazlı şekerlerin kotasını artırarak Danıştay’ın bu konudaki kararını yine yok saydı. Bilindiği üzere Bakanlar Kurulu’nun kota artış kararı her yıl Danıştay’dan dönüyor. Kota artışı, Danıştay’dan dönmesine rağmen uygulanmıyordu. Ancak geçtiğimiz yıl pazarlama yılı sona ermeden karar verildiği için Danıştay’ın kararı ilk kez uygulanmıştı. Böylece ABD’nin gıda devi Cargill’in başını çektiği 5 firmaya Bakanlar Kurulu tarafından verilen kota ayrıcalığı, Danıştay tarafından engellenmişti.

5 FİRMANIN KOTASI HER YIL ARTIRILDI!

Bilindiği üzere Bakanlar Kurulu’nun nişasta bazlı şekerlerlere tanınan yüzde 10’luk kotayı; yüzde 50 artırma ve eksiltme yetkisi bulunuyor. Bakanlar Kurulu’nun kendisine tanınan yetkiyi bugüne kadar hep artırma yönünde kullandığı görülüyor. Ülkede şeker açığı bulunmamasına rağmen 2004/2005 pazarlama yılında en üst düzeyde artırılan kota, sırasıyla her yıl değişen oranlarda artırıldı.

ŞEKER PANCARI ÜRETİME BÜYÜK DARVE VURDU!

NBŞ kotasının artırılması, ABD’nin küresel gıda firması Cargill başta olmak üzere 5 firmaya büyük ayrıcalık sağlarken, şeker pancarı üretimine ise büyük bir darbe vurdu.

TOPLAM ŞEKER KOTASININ YÜZDE 15’İ NBŞ’YE VERİLDİ

Zaten AB normlarının üzerinde belirlenen kotanın bir de Bakanlar Kurulu kararı ile artırılması, fiilen NBŞ kotasının her yıl yüzde 15 oranında uygulanmasına neden oldu.

5 FİRMA KAZANIRKEN, TÜRKİYE KAYBETTİ!

Yapılan hesaplara göre, NBŞ’ye bu kadar yüksek kota tanınmasından dolayı 2002/2003 yılından itibaren 12 pazarlama yılı itibariyle toplam 2.7 milyon ton pancar şekerinin üretilememesine neden oldu. Yani yaklaşık 320 bin hektar alanda 17 milyon ton pancar üretimi yapılamamış, bir değer ifadeyle ülkemizde 1 pazarlama yılında hiç pancar şekeri üretilemedi. Bu durumun yan sektörlerle birlikte milli ekonomiye maliyeti ya da kaybı, yaklaşık 4 milyar doları buluyor. Bu kaybın bir diğer etkisi de istihdama oldu. 12 yılda toplam 900 bin tarım işçisi işsiz kaldı.

DÜNYADA TARTIŞILIYOR BİZ KOTA ARTIRIYORUZ!

NBŞ kotasının yüzde 25 oranında artırılması, sağlık yönünden tartışmaları da yeniden gündeme getirecek. Doğal pancar şekerinin yerine mısırdan yapılmış NBŞ şekerinin kullanılması sağlık yönünde dünyada tartışılırken, Türkiye’de AB ortalamasının çok üstünde üretim miktarının bulunması dikkat çekiyor.

NBŞ KOTASI NİÇİN ARTIRILIYOR

Nişasta bazlı şekerlerin kotasının artırılmasında asıl sorgulanması gereken soru ise; Her yıl kota artışı neden yapılıyor Şeker ihtiyacından dolayı mı yoksa glikoz ihtiyacından dolayı mı artırılıyor Ülkenin şeker stok verileri incelendiğinde rakamlar, bu artışı gerektirecek bir nedenin bulunmadığı gösteriyor. Diğer yandan bu artışın glikoz ihtiyacından dolayı yapıldığı da söylenemez. Eğer glikoz ihtiyacından dolayı bu artış yapılmış olsa, kota artışı glikozda kullanılması gerekir. Fakat söz konusu 5 firma artan kotayı glikozda değil izoglikozda kullanıyor. Görüleceği üzere kota artışının 5 firmaya ayrıcalık sağlamanın dışında haklı bir gerekçesi bulunmuyor.

ŞEKER KURUMU’NUN NBŞ OYUNU!

Nişasta bazlı şekerlerin kotası, Şeker Kurumu’nun teklifi ile Bakanlar Kurulu tarafından yapılıyor. Sayıştay, Şeker Kurumu’nun kota artışında Bakanlar Kurulu’nu yanlış yönlendirdiğini belgelemişti. Ülkedeki şeker verileri ve kota artışının glikozda kullanılmadığı düşünüldüğünde, Bakanlar Kurulu’nun kararında yine yanlış yönlendirildiğini gösteriyor.

NBŞ KOTASI HANGİ YIL NE KADAR ARTIRILDI

Pazarlama Yılı NBŞ Kota Artışı %

2004/2005 50

2005/2006 50

2006/2007 50

2007/2008 35

2008/2009 25

2009/2010 50

2010/2011 50

2011/2012 35

2012/2013 38

2013/2014 25