Ayçiçeği fiyatları tavan yapabilir!

Ayçiçeğinde yaşanacak sıkıntıların başında bu yıl verim düşüklüğünün geldiğini bildiren Yıldırım, dolardaki artışın da Türkiye'nin ithalat kalemini yükselteceğinin altını çizdi. Verim düşüklüğü ve ithalatın pahalanmasının faturasının ise vatandaşa kesileceğini dile getiren Yıldırım, “Yıllarca uygulanan yanlış politikalarla birçok tarım ürününde olduğu gibi ayçiçeğinde de ülkenin potansiyelini değerlendirmek yerine ithalata destek verildi" tespitinde bulundu.

İşte Yıldırım'ın tespitleri:

Ayçiçeği hasadı başladı. Üretimin en yaygın olduğu Trakya Bölgesi'nde aşırı sıcak nedeniyle verim düştü. Geçen yıla göre daha az ürün alacağı için üretici mutsuz. Trakyabirlik ve Konya Şeker 2015 ürünü ayçiçeği alım fiyatını açıkladı. Üretimin azalması ithalata olan talebi artıracak. Ancak dövizdeki artış nedeniyle ithalatın da faturası ağır. Neresinden bakarsanız bakın ayçiçeğinde zor bir sezon yaşanacak. Nedir o zorluklar? Ayçiçeğindeki tabloya bakalım:

İHTİYACIN 2 MİLYON TONU İTHALATLA KARŞILANACAK

Türkiye'nin yağlık ayçiçeği üretimi son yıllarda ortalama 1.2 milyon ton seviyelerinde iken, bu yıl 1 milyon tonun altında. Yapılan ilk tahminlere göre, 900 bin tonluk üretim olacak. Ülkenin ihtiyacı ise, dahilde işleme kapsamındaki ithalatla birlikte 3 milyon ton. Bu ihtiyacın 2 milyon tonu ayçiçeği çekirdeği veya ham yağ olarak ithalatla karşılanacak.

AŞIRI SICAKLAR VERİMİ OLUMSUZ ETKİLEDİ

Ayçiçeği üretiminin azalmasında iki önemli faktör var. Üretimin yaklaşık yarısının gerçekleştirildiği Trakya ve Marmara Bölgesi'nde özellikle de Trakya'da yaşanan aşırı sıcak verimi düşürdü. Geçen yıl dekara 250 kilo alan üretici bu yıl 150 kilo ancak alabiliyor. Üretim düşüşüne neden olan bir diğer faktör ise, geçen yıl fiyatın düşük olması nedeniyle özellikle İç Anadolu'da ve diğer bazı bölgelerde üretici mısır ekimine yöneldi. Verimin düşük olması ve üreticinin mısıra yönelmesi ayçiçeği üretimini 1 milyon tonun altına düşürdü.

DOLARDAKİ YÜKSELİŞ YERLİNİN DEĞERİNİ ARTIRDI

Üretimin düşmesi, ithalatın ise cazip olmaktan çıkması iç piyasadaki ürünün değerini artırdı. Türkiye'deki ayçiçeğinin ortalama yüzde 30 ile yüzde 50'sini alan Trakyabirlik, geçen sene yüzde 40 yağ oranlı ayçiçeği için ton başına 1.230 lira avans fiyat açıkladı. Bu yıl avans fiyat yerine ön alım fiyatı açıklandı. Buna göre, 2015 ürünü yüzde 40 standart yağlı ayçiçeği için ton başına açıklanan fiyat 1.475 lira oldu. Yüzde 45 yağ oranlı için 1.586 lira, yüzde 50 yağ oranlı için 1.696 lira olarak belirlendi. Yağ oranı yüksek ürünlere ayrıca prim ödemesi de yapılacak.

Konya Şeker ise, yüzde 44 yağlı ayçiçeği avans fiyatını bir önceki yıla göre ton başına 350 lira artışla 1.650 lira olarak açıkladı. Yüzde 50 yağlı ayçiçeği için ise yine ton başına 350 lira artışla 1.770 lira avans fiyatı açıkladı.

AVANS FİYAT DEĞİL DE NEDEN ÖN ALIM?

Trakyabirlik geçmiş yıllarda avans fiyat açıklarken bu yıl ön alım fiyatı açıkladı. Tarım Satış Kooperatifleri Birlikleri Yasası'nda yapılan değişiklik gereği 2 yıl üst üste zarar eden birliğin yönetim kurulu görevden alınıyor. Ayrıca ödenmiş sermayesinin yüzde 10'undan fazla zarar eden birliğin zararı yönetim kuruluna ödetiliyor. Bu nedenle zarar etmek istemeyen Trakyabirlik, ön alım fiyatı açıkladı. Her ay bilançosuna bakacak eğer kar ediyorsa bunu üretici ortaklarına fark ödemesi olarak yansıtacak.

İTHALAT PAHALANDI

Ayçiçeği ithalatında dünya lideri, ham yağda dünya üçüncüsü olan Türkiye'nin, dövizdeki artışa bağlı olarak bu yıl ithalat yapması çok kolay olmayacak. Türkiye'nin yağlık ayçiçeği üretimi 900 bin ton. İhtiyacı 3 milyon ton. Bu sezon 2 milyon ton civarında ithalat yapılacak. Trakyabirlik Yönetim Kurulu Başkanı Rafet Sezen'in verdiği bilgiye göre, şu anda ithal ayçiçeğinin fiyatı ton başına 1.530-1.540 lira civarında. Bu fiyatlarla ithalatın yapılması şu anda zor. Ham yağın ton fiyatı ise 770-780 dolar civarında. Bu fiyatlarla ithalat kolay değil.

TÜRKİYE POTANSİYELİNİ DEĞERLENDİREMİYOR

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın tespitine göre, Türkiye'nin ayçiçeği potansiyel üretim alanı 1 milyon 450 bin hektardır. Ancak bu potansiyel üretim alanının yaklaşık 650 bin hektarından yararlanılmaktadır. Aradaki 800 bin hektarlık alana ayçiçeği ekilir ve ortalama olarak da dekara 170 kilo ürün alınırsa ayçiçeğinde yıllık 1 milyon 450 bin ton üretim değerine ulaşılabilir. Böylece ithalatla karşılanan ürünün büyük bölümü iç piyasadan karşılanmış olur.

FATURA TÜKETİCİYE ÇIKACAK

Üretimdeki düşüş, ithalatın pahallı hale gelmesinin faturası büyük oranda tüketiciye kesilecek. Bu yıl tüketici ayçiçekyağını daha pahallıya tüketmek zorunda kalacak. Önümüzdeki aylarda gündemin önemli maddelerinden birisi ayçiçekyağı fiyatı olacak.

AYÇİÇEK YAĞINDA SAHTEKARLIK ARTACAK

Fiyatın yükselmesi nedeniyle ayçiçeği yağında tağşiş, sahtekarlık daha da yaygınlaşacak. Sektörde büyük bir sorun olarak görülen hem üreticiyi hem de tüketiciyi mağdur eden tağşişin önüne geçilmesi için mutlaka daha etkili önlemler alınması gerekiyor. Sektör temsilcilerinin verdiği bilgiye göre tağşiş yapanlar sadece merdivenaltı, kayıtdışı üretim yapanlar değil, adı,.sanı belli büyük markalar bile tağşiş yapıyor.

AYÇİÇEĞİNE VERİLEN DESTEKLER YETERSİZ

Ayçiçeğinde dışa bağımlılığın azaltılması için üretimin desteklenmesi gerekiyor. Oysa, ayçiçeği üretimine verilen destek çok yetersiz. Avrupa Birliği'nde ortalama dekar başına üreticiye 31 Avro destek sağlanırken Türkiye'de üreticiye verilen prim desteği dekara 30 kuruş. Bu destekle ayçiçeği üretiminin artması, üreticinin rekabet etmesi çok güç.

Özetle, yıllarca uygulanan yanlış politikalarla bir çok tarım ürününde olduğu gibi ayçiçeğinde de ülkenin potansiyelini değerlendirmek yerine ithalata destek verildi. Bu yıl dövizdeki artış nedeniyle ithalatın yapılması da kolay değil. Bu zor sezonda umarız üretimin önemi anlaşılır ve ithalatı değil, üretimi destekleyen politikalar uygulanır. tarımdanhaber.com

haberfark.net