Hıyanet-i Vataniye’den mahkûm olan Eskilliler ve Vehbi Bey

http://www.tufs.ac.jp/common/fs/asw/tur/htu/ sitesinde Osmanlıca gazetelere ulaşmak mümkün. O gazetelerden birisinde yer alan haberde 1921'de Eskil'den Hiyanet-i Vataniye'den mahkum olan Eskilliler için Niğde eski Milletvekili ve Aksaray'ın önde gelen isimlerinden Vehbi Çorakçı'nın mücadelesi anlatılıyor... İşte o haber...

Hıyanet-i Vataniye’den mahkûm olan Eskilli Hacı Recep Bey ve arkadaşları hakkında Vehbi Bey elinden geleni yaparak, onların ceza almalarını engellemeye çalışmıştır.

11 Ağustos 1921 tarihinde Meclis Genel Kurulu’nda Hıyanet-i Vataniye ’den mahkûm olan Aksaray’da Eskil Karyesi’nden Hacı Recep Bey ve arkadaşları hakkındaki evrak-ı hükmiye’nin gönderildiğine dair Adliye Vekâleti Tezkeresi ve Adliye Encümeni Mazbatası Mecliste okunmuştur.

23 Mayıs 1921 tarihinde düzenlenen ve 11 Ağustos 1921 tarihli bileşimde okunan Adliye Encümeni Mazbatasında:

“Hıyanet-i Vataniye’den zanlı bulunan kimselerden Aksaray Kazası’nın Eskil Karyesi’nden Hacı Mecidzâde Hacı Recep ile 9 arkadaşının yüz yüze ve Levantanın oğlu Ömer ile 4 arkadaşının gıyaben üçer sene küreğe konulmalarına dair Aksaray Bidayet (Asliye) Ceza Mahkemesinden çıkan 13 Nisan 1921 tarihli ve 4–37 numaralı ilam ve ilgili evrakları savcılık itiraz layihası ile birlikte encümenimizce tedkik edilerek görüşüldü. Adı geçen hüküm usul ve kanuna uygun ve hüküm gerektiren sebeplere dayalı ve itiraz layihası içeriği hükmün kaldırılmasını gerektiren haller ve sebeplerden arındırılmış olmakla varid olmadığından tasdiki ittifakla uygun görülerek Heyet-i Umumiye’ye tevdi kılınır” denilmektedir. Bir mebus savcılığın itiraz layihasının da okunmasını istemiştir.

Bu arada söz alan Vehbi Bey; “Efendiler Şimdi evrakı okunan Recep Efendi Konya hadisesiyle ilgili olarak cezalandırılmış, bendeniz karar evrakını bilmiyorum, bu adamın halini tasvir etmek isterim. Bu adamlar 150 seneden beri asil ailedendirler. Bunlar hükümet ve meclisimizi yasadışı göstermek şöyle dursun, adi cürümlerle zanlı dahi olmamışlardır. Bu defa memleketime gittiğimde hissi hareket edildiğini anladım. Heyet-i Alinize bendeniz vicdani kanaatimi arz ediyorum. Heyet-i Celile’niz hakemdir. Bu adamlar hakkında verilen hükümde isabet görmüyorum. Bu adam; memleketin alakadar olan kişilerin ifadesine ve bendenizin tahkikatıma göre masumdur. Savcılık itiraz ediyor. Bu hükmün kaldırılmasını teklif ederim” diyerek cezanın kaldırılmasını teklif etmektedir. Vehbi Bey’in konuşmasının ardından Karahisar-ı Sahib (Afyonkarahisar) mebusu Mehmet Şükrü Bey savcılıktan gönderilen itiraznamenin okunmasını talep etmiş. Bunun üzerine Vehbi Bey “her halde hisle hareket edilmiştir. Halini tasvir ediyorum. Vicdani kanaatim budur”  demiştir.

Konu ile ilgili olarak Reis Bey İtiraz Layihasını ve Fıkra-i Hükmiye’nin okunmasını söylemiş; 13 Nisan 1921 tarihli Fıkra-i Hükmiye ve 14 Nisan 1921 tarihli itiraz layihası okunmuştur. Yapılan müzakere sonucunda tekrar Adliye Encümenine havale edilmesine karar verilmiştir.