Konya Nizamîye Medresesi’ni kimler yıktı?

Konya Aydınlar Ocağı’nın bu haftaki Selçuklu Salı Sohbetleri’nde, öldürülüşünün 925. yıldönümünde Nizamü’l-mülk ve Nizamiye Medreseleri dile geldi.
Araştırmacı-Yazar Derya Karakaya, İl Halk Kütüphanesi’nde, Büyük Selçuklu’nun ünlü Veziri Nizamülmülk’ün hayatını, devlet adamlığını, mücadelelerini, eseri Siyasetname ile Konya’daki Nizamiye Medresesi’nin nasıl yıkıldığını anlattı. Nizamülmülk’ün Tuğrul Bey, Alparslan ve Melikşah dönemi gibi Büyük Selçuklu Devleti’nin kuruluşundan en parlak dönemini yaşadığı zamana kadar 29 yıl aralıksız hizmet verdiğini ve 10 Nisan 1018’de Horasan’ın Tus şehrine bağlı Nukan kasabasının Ratkan köyünde dünyaya geldiğini kaydeden Karakaya, asıl adı “Ebu Ali Kıvamuddin Ebu Hasan bin Ali bin İshak” olduğunu söyledi. Karakaya, Nizamülmülk’ün 1063 yılında Alparslan tarafından vezirliğe tayin edildiğini ve 1064’de de Abbasi Halifesi tarafından kendisine “Nizamü’l-Mülk” unvanı verildiğini ifade etti.

Siyasetname Geçmişten Haberlerdir
Karakaya, devlet idaresinde ilklere imza atan büyük Selçuklu Veziri Nizamülmülk’ün yazdığı “Siyasetname” adlı eseri hakkında da şunları söyledi: “Siyasetname, nasihat, hikmet, Kur’an-ı Kerim’in tefsiri, peygamberimizin sözleri, hayat ve kıssaları ile adîl padişahların hikâyeleriyle geçmişten haberlerdir.”
Dini açıdan Nizamülmülk devrini de inceleyen Karakaya, 1055 yılının, Selçukluların sünni İslam’ın koruyuculuğunu ve liderliğini üstlendiği tarih olarak kayıtlara geçtiğini ve bu dönemde şiilerin, mezhep propagandası yapmakla kalmayıp işin içine Batınîlik ve Karmatîlik gibi terör boyutu olan başka hareketleri de katarak Selçuklular ile sünni İslâm’la büyük bir mücadeleye giriştiklerini ifade ederek “Nizamülmülk’ün kurduğu Nizamiye Medreseleri sayesinde Şiilik egemen bir mezhep olmaktan çıkıyor, Fatımî medreselerinin yıkıcı propagandalarıyla da ilmî olarak mücadele edilmiş oluyor” dedi. Abbasilerin başına 200 yıl bela olan “komünist korsanların gizli mezhebi” olarak tanımlanan Karmatiler adlı terör örgütünden de bahseden Karakaya, sapık düşünceleri olan bu tarikat yanlılarının Kâbe’yi basıp “siz bu taşa mı tapıyorsunuz” diyerek hacıları kılıçtan geçirdiklerini, hacer’ül-esved taşını da çalıp Basra’ya götürdüklerini ve kıble olarak da Kudüs’ü kabul ettiklerini de söyledi.

Nizamülmülk’ü Batınî Bir Casus Öldürdü
Nizamülmülk’ün öldürülmesinin sebeplerini de sıralayan Karakaya, 20 bine yakın gulam ve taraftarının ülkenin her yerine yerleştiğini ve 12’ye yakın oğlunun da çok önemli görevlere getirildiğine işaret ederek Nizamülmülk’ün, 12 Ekim 1092’de bir Hasan Sabah’ın casusu bir Batınî tarafından Bağdat seferi sırasında bıçaklanmak suretiyle öldürüldüğünü ve türbesinin de İsfakan’da olduğunu söyledi.

Konya Nizamiye Medresesi
Nizamülmülk’ün başta Nişabur olmak üzere Bağdat, Musul, Belh, Herat, Basra, Merv ve diğer şehirlerde 22’ye yakın Nizamiye Medresesi açıldığını kaydeden Karakaya, Bağdat’taki medresede altı bin öğrencinin dönemin en iyi müderrislerinden eğitim gördüğünü söyledi. Selçuklu’dan sonra kurulan Türk devletlerinin de Nizamiyeleri örnek alarak medreseler kurduklarını ifade eden Karakaya, Avrupa’da açılan Paris Üniversitesi ile diğerlerinin Nizamiyeleri örnek alarak açıldığına dikkati çekti.
Konya Nizamiye Medresesi’nin de günümüzdeki İş Bankası’nın doğusunda 1237 yılında inşa edilen, muhteşem bir taç kapısının bulunduğu ve meşhur bir medrese olduğu İbrahim Hakkı Konyalı’nın eserinde geçtiğini kaydeden Karakaya, 1927’de yol yapma bahanesiyle yıkıldığını söyledi.

Kar-Der’den Teşekkür Plaketi
Sohbetten sonra Karapınarlılar Derneği Konya Yönetim Kurulu Başkanı Fikret Danış da, yönetim kurulu üyeleriyle birlikte Karapınarlı yazar Derya Karakaya’ya bir teşekkür plaketi takdim etti.

Geleneksel Şiir Okumaları
Sohbet başlamadan önce Konya Aydınlar Ocağı’nın başlattığı geleneksel Şiir Okumaları’nda şairlerden Kâzım Öztürk; “Gurbet”, İsmail Detseli “Sevgi”, Hasan Uktem de “Aktüel Çile” adlı şiirlerini okudular. Şiirler dinleyenlerden büyük alkış aldı. haberfark.net