YAS Eylem Planı yasa yolaçmasın

Yeraltı Sulama (YAS) Eylem Planı çerçevesinde atılacak adımların iyi planlanması bekleniyor.

Yeraltı suları konusunda uygulanacak kararlar sonuçları çok yönlü planlanmadan hayata geçmemeli.

Konya Kapalı Havzası’ndaki su sorununun çözümüne ilişkin toplulaştırma, su kuyularının disipline edilmesi, ürün deseninin su kaynaklarına göre seçimi, havza dışı kaynakların getirilmesi ve en önemlisi mevcut kaynakların verimli kullanılması konularında çalışmalar yapılması gerekiyor.

Bu çalışmaları yürütürken alınacak kararların sosyal ve ekonomik boyutları dahil olmak üzere tüm yönlerinin hesap edilmesi gerekiyor. Bir taraftan su kaynaklarının korumak ve daha verimli kullanmak hedeflenirken, diğer yandan da üretimi  engellememek, üreticiyi mağdur etmemek hedefi gerçekleştirilmeli.

Hazırlıkları DSİ tarafından yürütülen YAS Eylem Planı çerçevesinde DSİ, Türkiye Ziraat Odaları Birliği, KOP İdaresi, MEDAŞ- EPDK, Sulama Kooperatifleri, Jeoloji Mühendisleri Odası ve diğer ilgili resmi kurumlar ile sivil toplum örgütlerinin katılımının alındığı bir çalışmanın yapılıp yapılmadığı merak ediliyor. Zira Eylem Planı’nın yakın ve uzun vadede çok yönlü sonuçları olacağı bilinen bir gerçek. Yeraltı sularına ilişkin kontrolle birlikte, sosyal ve ekonomik bir dizi değişiklik de planla birlikte haya geçecek. Hal böyle olunca sadece bir kurumun öngörüleri çerçevesinde planı hazırlamak ve yürütmek doğru bir hareket tarzı olarak gözükmüyor.

Kamuoyunda kimi spekülatif yaklaşımlara rqneden olan, çiftçileri telaşa sürükleyen ve alelacele işlemlere neden olabilecek çalışma ile ilgili olarak DSİ’nin en kısa zamanda kamuoyunu tatmin edecek bir açıklama yapması bekleniyor.

DSİ tarafından yürütülmekte olan Eylem Planı hazırlıklarının duyumu sonrasında yaşanan şu gelişmeler kamuoyunu çalkalandırmaya yetti;

1. Tüm kuyularda ruhsatların yenileneceği, yenileme sonrası şahıs kuyularına yıllık 2000 m3/ha, kooperatif kuyularına ise 3500 m3/ha su tahsis edileceği,

2. Bu konuda fenni mesullerin de bilgilendirildiği ve hazırlık içinde oldukları,

3. Çiftçiler kendilerinden 3000 TL kullanma belgesi projesi için, kuyuları olmayanlar ise ilave 1500 TL arama belgesi için olmak üzere 4500 TL talep edildiği, ruhsatsız olanların ise ayrıca 1500 TL ceza ödenmesi gerektiğini ifade ederek bu durumun normal olmadığını ifade ettikleri

4. MEDAŞ'ın ne tür hazırlıklar yaptığı ve ne maliyetler çıkaracağı ise henüz bilinmediği. Elektrik hattı olmayan kuyulara hat tesisinin maliyetinin ne olacağı ve kimin karşılayacağı da belli olmadığı,

Görünen kuyu başı maliyetin 5000 - 20 000 TL arasında dalgalanacağı ve bölgede ortalama olarak en az 1 milyar TL'lik bir tesis masrafının olacağı görülmektedir.

Üreticiler kuyularımıza ruhsat verilecek diye sevinmektedir. Fakat bu sevincin üzüntü ve infiale dönüşmesi olası gözükmektedir.

Çünkü halen üreticiler;

1. Kuyu ruhsat yenilemek için fenni mesul projeleri hazırlatılmaktadır. Bu rakamların 2000-6000 TL arasında olması ihtimali duyumları alınmaktadır.

2. Kuyulara su control modülü ve modem takılması (OSOS ) maliyetine ek olarak kuyu başına ne kadar ekstra maliyet çıkacağı, elektrik hatları olmayanlardan ne maliyetlerin talep edileceği bilinmemekle birlikte kuyu başına 2000 TL ile 20 000 TL arası bir maliyet çıkacak gözükmektedir.

3. Üreticiler yılda, 2000 m3/ha, 3500 m3/ha su tahsisinin ne anlama geldiğini bilmemektedir. Mevcut durumda bir mısır yetiştiricisi en düşük 6000-12000 m3/hektar su kullanırken 2000 m3'le yetinmek zorunda kaldığında ciddi bir şoka girecektir. merhaba