Altun: “Okul servis araçlarında ‘Dur’ kriteri ve hız kesici olmalı”

Makina Mühendisleri Odası Konya Şube Başkanı Aziz Hakan Altun, okul servis araçlarında "Dur" yazılı uyarı işaretinin ve hız kesicinin olması gerektiğini söyledi.

Makina Mühendisleri Odası Konya Şube Başkanı Aziz Hakan Altun, okulların açılmasıyla birlikte, çocukları evlerinden alıp okula götüren, okuldan alıp evlerine götüren servis araçlarında dikkat edilmesi gereken hususlar hakkında bilgiler verdi.

Altun, okulların açılmasıyla birlikte geleceğin teminatı olan çocukların, okula ve evlerine taşınmasının aileleri en çok düşündüren konu olduğunu belirtti. Çocukların sağlıklı ve güvenli bir biçimde okul ve evlerine taşınmasının çok önemli olduğunu söyleyen Altun, velilerin çocuklarını emanet ettikleri okul servis araçlarını itina ile takip etmeleri gerektiğini kaydetti. Altun, "Öğrencilerin güvenli ulaşımı için 2017'de revize edilen Okul Servis Araçları Yönetmeliği'ne göre, okul servislerinde araç takip sistemi, 3 noktalı emniyet kemeri ve sensörlü koltuk bulundurmak zorunludur. Ancak Sensörlü koltuk kriteri mali sebeplerden dolayı 3 Eylül 2020'ye ertelenmiştir. Türkiye'de devreye girişi ötelenen yeni okul servisi mevzuatı yüksek güvenlikli bir okul aracını tanımlamaktadır. Bu nedenle yurt dışındaki güvenlik kriterleri ile Türkiye'deki durumu kıyaslayarak okul servis aracı mevzuatı ve denetimine dikkat çekmek istiyoruz. Okul servis araçlarında güvenliği en üst seviyede tutan Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) öğrencilerin sadece yüzde 1'i okul otobüsünde yaşanan kazalarda hayatını kaybediyor. ABD'de okul yolunda trafik kazasında yaşamını yitirenlerin sadece yüzde 1'i (yılda 4-6 kişi) okul otobüsünde, yüzde 58'i kendi kullandıkları araçlarda ve yüzde 23'ü de yetişkinlerin kullandığı araçlarda yaşamını yitiren öğrenciler. Amerikan ulusal trafik güvenliği dairesi NHTSA (National Highway Traffic Safety Administration) "Okul araçları ABD'nin en güvenli araçları olmak zorunda" ve "Okul araçlarıyla okuluna gidip gelen öğrenciler otomobille gidenlere kıyasla 70 kat daha güvenli" sloganıyla koydukları mevzuatla çok güvenli araçlar geliştirilmesini istemektedir. Araçların bu yüksek güvenlik özelliklerini, iniş ve binişlerde trafiğin kesinlikle durmasını sağlayarak da pekiştiriyorlar ve durmayan araçların sürücülerine büyük cezalar veriliyor. Okul otobüslerinde Emniyet Kemeri zorunlu, ancak aracın içi ve koltuklar o şekilde tasarlanıyor ki öğrenciler takmasalar da yaralanma olasılığı en aza indiriliyor" dedi.

"Okul servis araçlarının bakımları 6 ayda bir yapılmalıdır"

Bu kapsamda Türkiye'deki okul servis araçlarında da dikkat edilmesi gereken hususlar hakkında bilgi veren Altun, "Dur uyarı işareti ne yazık ki Türkiye'deki araçlarda yetersiz. ABD örneği yapılmalı. "Dur" uyarısını gören diğer araçların belli bir mesafede durması ve okul aracını asla geçmemesi gerekmektedir. Okul servis araçlarındaki dış mekan kamera sistemi uygulanmalıdır. Bu sistem takip edilerek gerekli denetim yapılmalı ve ceza kesilmelidir. Bu iki noktanın dışında çok hayati olan üçüncü bir nokta ise: son aylarda ülkemizde yaşanan otobüs yangınları göz önüne alınarak yangın algılama sistemi tüm servis araçlarında zorunlu hale getirilmelidir. Okul servislerinde devreye alınacak bu karmaşık düzeneğin periyodik denetiminde bağımsız ve etkin bir teknik denetim uygulanmalıdır. Okul servis araçlarının arkasında "Okul taşıtı" yazısı bulunması zorunludur. Servis aracının arkasında, öğrencilerin iniş ve binişleri sırasında yakılmak üzere en az 30 santimetre çapında kırmızı ışık veren bir lamba ve bu lambanın yakılması halinde üzerinde siyah renkte büyük harflerle "Dur" yazısı okunacak şekilde olmalıdır. Okul servis aracı yaş sınırı 12'dir. 12 yaşından büyük araçlar servis aracı olarak kullanılamaz. Okul servis araçlarının bakımları 6 ayda bir yapılmalıdır. Araç Muayenesi yapılmamış okul servis araçlarının servise çıkmaları mümkün değildir" şeklinde konuştu.

"Kapıların hakimiyeti sürücüde olmalıdır"

Servis hizmeti veren araçların; kanun ve yönetmeliklere uygun işaretler taşımak zorunda olduğunu dile getiren Altun, "Bunun yanında can ve mal güvenliğini sağlamak amacı ile gerekli önlemler alınmalıdır. Bu kapsamda; taşıtın cam ve pencereleri sabit olmalı, iç düzenlenmesinde yaralanmaya neden olabilecek demir aksam yumuşak bir madde ile kaplanmalıdır. Ayrıca bu araçlar; temiz, bakımlı ve güvenli durumda bulundurulmalı ve altı ayda bir Yetkili ve yetkin kayıt içi çalışan servislerde bakım ve onarımları yapılmalıdır. Servis araçlarının kapıları iniş ve binişlerde güvenli ve emniyetli olmalı ve kapıların hakimiyeti sürücüde olmalıdır. Taşıtlarda her öğrenci için standarda uygun emniyet kemeri bulunmalı ve kullanımına dikkat edilmelidir. Servis için kullanılan taşıtlarda görüntü cihazları ve müzik sistemi kullanılmamalıdır. Bu araçların teknik özellikleri ile yerleşim şeması araç içinde görülür bir yere asılmalıdır. Şoförler, öğrencilerin güvenli, rahat bir şekilde gideceği güzergahta, kanun ve yönetmeliklere uygun olarak taşımakla yükümlüdürler. Şoför, E sınıfı sürücü belgesi için 3 yıllık, B sınıfı sürücü belgesi için 5 yıllık tecrübe şartını sağlamalıdır. Ayrıca şoförün hizmet sicillerinin temiz olmasına özen gösterilmeli ve kılık kıyafeti yönetmeliklere uygun olmalı, bunların yanında, Mali Sorumluluk Sigortası yapılmalı, servis aracı kaza, trafik sıkışıklığı ve benzeri gibi sorunlar yaşadığında veli, okul aile birliği ve diğer kişi ve kurumlarla mobil iletişimi sağlayacak şekilde donanımlı olmalıdır" ifadelerini kullandı.

"Görüntü ve müzik sistemleri taşıma hizmeti sırasında kullanılmamalıdır"

Yol üstü denetimlerin resmi olarak emniyet müdürlüğünce yapıldığını hatırlatan Altun, "Standart dışı ve yönetmeliklere uygun olmayan servis araçları çocuklarımızın can güvenliği için büyük tehdittir. Servis araçlarının bağlı bulundukları örgütler; kuruluş amaçlarının en temel maddesi olan güvenli ulaşımın sağlanması için alınan servis ücretlerinin doğruluğu da dahil olmak üzere tüm kendi iç denetimlerine özen göstermelidirler. UKOME (Ulaşım Koordinasyon Müdürlüğü) açıkladığı ücretlerin uygulanabilirliğini denetlemelidir. Başta okul yönetimi olmak üzere Okul Aile Birliği, okul yönetimi ve veliler, öğrencilerin, can ve mal güvenliği için oto kontrolde kendilerini görevli görmeleri çözümün ana kaynağı olacaktır. Servis araçlarının teknik muayenelerinin yapıldığı resmi birimler; en önemli denetim noktası olmanın verdiği görev ve sorumluluk bilinci ile davranmalıdır. Taşıtların cinsine göre Karayolları Trafik Yönetmeliğinin öngördüğü yıllık periyodik Araç Muayeneleri de yaptırılmış olmalıdır. Gerektiği hallerde ilgili meslek odası, okul veya iş yeri ve öğrenci velileriyle haberleşebilmek için telsiz veya mobil telefon bulunmalıdır. Taşıtlarda görüntü ve müzik sistemleri taşıma hizmeti sırasında kullanılmamalıdır. Okul servis araçlarında görev yapan hosteslerin sorumlu ve yetkili oldukları işin niteliklerine sahip kişilerden seçilmesi gerekmektedir. Servis rehber elemanı 22 yaşını doldurmuş, en az lise mezunu olmalıdır" diye konuştu.

"Bu konuda bilinçli olmak her velinin asli görevlerindendir"

Egzoz gazının belirli bir miktarını motorun yanma odasına gönderip Nox emisyonlarını azaltan donanımın iptal edilip edilmediğinin kontrol edilmesi gerektiğini aktaran Altun, "Araçlar içinde Euro 6 emisyon homologasyonları olanların yakıt püskürtme, ve özelikle enjektörlerinin tadilat ile Euro 5 ve daha düşük (Euro 4, Euro3) emisyon sınırlama değerlerine tadil edilip edilmediği muhakkak kontrol edilmelidir. Servis araçlarının EN 590 Dizel yakıt standardının dışında bir karışım ile trafikte dolaşmasına müsaade edilmemelidir. Bu servislerin soluduğumuz havayı kirletmediğinden muhakkak emin olunması gerekmektedir. Okul Servis Araçları Hizmet Yönetmeliği'nde belirtilen şartların uygunluğunu kontrol etmek her bilinçli velinin asli görevlerindendir. Bu şartlar çocuklarımızın okullarına sağ salim, güvenli ve emniyetli bir şekilde gidip gelmeleri için gerekli olan şartlardır. Ayrıca velilerin dışında hiçbir kurum veya kuruluş günlük olarak bu araçları kontrol etme imkanına da sahip değildir. Çocuklarımızın güvenliği ve emniyeti açısından bunlara dikkat etmek ve bu konuda bilinçli olmak her velinin asli görevlerindendir. Çocuklarımızın sağlıklı ve emniyetli bir şekilde taşımacılık hizmetlerinden faydalanmalarını, kazasız belasız okullarına gidip gelmelerini dilerim" ifadelerine yer verdi.